Magazin, NišCafe

Istorija kafana u Srbiji

kafana

Kako je nastao ovaj značajni društveni fenomen?

Ispijane kafe za mnoge danas predstavlja ritual opuštanja od napornog dana i vreme kada, bar na kratko, spoljašnji svet možemo da ostavimo po strani. Kafu ispijamo u društvu najdražih osoba, i uz nju pričamo o životu, donosimo važne odluke i razrešavamo životne probleme.

Kafa je danas usko vezana za toplinu doma ili ambijent modernog kafića, međutim, u prošlosti kafa je bila simbol kafana u srpskom društvu.

Da li ste znali da se po nastanku kafane, u njoj dugo služila samo turska kafa?

Kafane koje danas poznajemo u velikoj meri se razlikuju od onoga kakve su one bile kada su nastale, kao i kakve su bile kroz vreme, dok su se razvijale kako bi postale onakve kakvim ih danas znamo. U nastavku teksta saznajte kako je nastala i kako se razvijala kafana – uticajna društvena institucija u Srbiji.

Srpske kafane – svetski poznate destinacije za turiste širom sveta

Osim noćnog provoda koji pružaju klubovi i splavovi, i koji Beograd postavlja na svetsku mapu kao mesto vrhunske zabave, kafane su takođe vrlo popularne među turistima. Kafane Beograd čine nezaobilaznom turističkom atrakcijom, kako za naše ljude iz drugih delova zemlje, tako i za turiste iz različitih delova sveta.

Srpske kafane su svetski poznato mesto hedonizma, mesto na kome turisti dobijaju priliku da iskuse pravi duh boemskog života. Kafane su danas mesto na koje ljudi dolaze da uživaju u kafanskoj muzici, dobroj hrani i piću, i još boljem društvu.

U Beogradu kakav danas poznajemo, najpoznatije kafane nalaze se u Skadarliji. Međutim, u prošlosti kafana je bilo na svakom koraku, i svaka od njih imala je svoje goste i određenu popularnost.

Istorija kafane – kako je nastala prva srpska kafana?

Prva kafana u Srbiji otvorena je 1522. godine u Beogradu na Dorćolu, a vrlo je zanimljiva i slabo poznata činjenica da je ova kafana zapravo bila prvi objekat ove vrste u celoj Evropi.

Prvu kafanu u Srbiji otvorili su Turci, a u njoj se tada služila samo turska kafa koja se pila iz malih šoljica. Takođe, ulaz je bio dozvoljen samo muškarcima. Tada su Srbi zapravo po prvi put upoznati sa ovim napitkom, koji je i dan danas ostao omiljeni napitak mnogih.

Pre ove sudbonosne godine, gostionice i drugi objetki slični kafanama ljudima su služili samo kao usputna mesta tokom putovanja. Međutim, sada su one postale važni centri društvenog, političkog i umetničkog života.

Kafana je dobila svoj naziv od turske reči kahvehane, koja je nastala od arapskih reči qahve (kafa) i khane (kuća). Međutim, kafane se u početku nisu nazivale ovako – svoje ime dobile su tek 1738. godine, kada su nakon austrijske vlasti Turci ponovo došli u Beograd.

kafana

19. vek – doba procvata kafana u Srbiji

U 19. veku, za vreme vladavine Miloša Obrenovića, donose se određeni zakoni o ovim objektima i kafane dobijaju svoj status “institucije” u društvu. Uvode se zakoni o obaveznoj dozvoli za rad i porez za mehandžije, čime se smanjio broj objekata koji su zapravo bili mesto bluda i sumnjivih poslova. Zakonom je bilo propisano čak i od kog materijala se kafane mogu graditi, kao i koje veličine mogu biti.

U ovom periodu stvorena je jasna razlika između restorana, gostionica i kafana, a držanje kafane smatralo se zanatom. Otvorio se najveći broj kafana u Srbiji, i one stiču svoju veliku popularnost koju uživaju i dan danas.

Kafane kao središte društvenog, političkog i umetničkog života u Srbiji

Kafane su u Srbiji bile središte društvenog, političkog i umetničkog života. U njima su vođene političke i umetničke debate, donošene političke odluke i dogovarane revolucije, i stvarana neka od najvećih dela srpske književnosti.

O kafanama su pisali razni pisci, koristeći ih kao mesto dešavanja mnogih scena u svojim delima, ali i putopisci, koji su ih živopisno opisivali. Jedan putopis iz 1740. godine čak pominje podelu kafana na “muslimanske” i “hrišćanske” kafane.

Kako su kafane bile središte značajnih događanja u Srbiji svedoči i činjenica da je prvi telefon u Beogradu uveden u kafani Tri lista, a prva sijalica u kafani Proleće. U kafani Kolarac održan je prvi sajam knjiga, dok su se u kafani Skupština nakon Prvog svetskog rata održavale sednice vlade, po čemu je i dobila ime. Prva bioskopska projekcija u Beogradu održana je u kafani Zlatni krst.

kafana

Kafane danas – šta se sve promenilo?

Kafane na našim prostorima postoje već pet vekova, pa nije ni čudo što su se za ovo dugo vreme toliko promenile. Kafane u prošlosti nisu imale stolove i stolice, već meka sedišta duž zidova, koja su se nazivala minderlucima, a bile su toliko niske da se čovek u njima nije mogao ispraviti.

Danas, međutim, simbol kafane predstavljaju drvene stolice i stolovi sa dobro poznatim crveno-belim kariranim stolnjacima, kao i tamburaši, a u njima se osim kafe služe i različite vrste alkohola i srpskih domaćinskih jela. Danas takođe možemo uživati u modernijem tipu kafana koje poseduju određene odlike barova i klubova.

Međutim, jedna stvar je ostala ista – kafane su oduvek bile mesto dobre zabave i dobre atmosfere. Koji god tip kafane da vam više paše, možete biti sigurni da ćete u njoj pronaći dobro društvo i da ćete se sjajno provesti!

Pročitajte i...